سه تار

#آموزش 

اطلاعات عمومی .

گوشه های مهم موسیقی 

دستگاهی ایران:

دستگاه شور: رُهاب-سلمک-زیرکش سلمک-رضوی-شهناز-قرچه-گریلی-حسینی-دوبیتی-خارا-رِنگ اصول

آواز بیات ترک: قطار-روح الارواح-فِیلی-مهدی ضرابی-شهابی-شکسته-خسروانی-مهربانی

آواز ابوعطا: حجاز-رامکَلی-گبری-سَیَخی-چهارپاره

آواز افشاری: جامه دران-عراق-نهیب-قرایی

آواز دشتی: گلیکی-دشتستانی-غم انگیز-دیلمان-چوپانی-حاجیانی

دستگاه نوا: گردانیه-نهفت-گَوِشت-عشیران-نیشابورک-مجُسلی-خجسته-ملک حسین-بوسَلیک-رِنگ نَستاری(نستالی)

دستگاه همایون: چکاوک-بیداد-بختیاری-شوشتری-موالیان-سوز و گداز-طرز-لیلی و مجنون-رواندی-نوروز-راز و نیاز- دِناسری-رِنگ فرح

آواز اصفهان: سوز و گداز-جامه‌دران-بیات راجه

دستگاه سه‌گاه: مویه-زابل-مخالف-مغلوب-رهاب-مسیحی-شاه ختایی-تخت طاقدیس-رِنگ دلکشا

دستگاه چهارگاه: پیش زنگوله-زنگوله-مویه-زنگ شتر-حصار-مخالف-مغلوب-حُدی-پهلوی-رجز-منصوری-گی-متن و حاشیه

دستگاه ماهور: داد-خسروانی-دلکش-خاوران-طرب‌انگیز-نیشابورک-نصیرخانی(طوسی)-چهارپاره(مرادخانی)-فیلی-آذربایجانی-زیرافکند-شکسته-عراق-نهیب-مُحیّر-آشوروند-اصفهانک-راک(راک عبدالله-راک کشمیر- راک هندی)- سفیر راک -رنگ حربی-رنگ شلخو-رنگ یک چوبه- ساقی نامه-صوفی نامه

دستگاه راست پنجگاه: پروانه-پنجگاه-سپهر-ماوراءالنهر- نفیر- فرنگ

وجه تسمیه گوشه های موسیقی ایرانی:

هر گوشه نام منحصر به فرد خود را دارد كه اين نام بنا به شناخت و ساختار ملودي آن گوشه به آن اطلاق شده است. علت نامگذاري بسياري از گوشه ها بر ما واضح است ولي تعدادي از آنها هنوز مبهم مانده و در هيچ رساله اي مطلبي درباره وجه تسميه آنها به ثبت نرسيده است.

علت نامگذاري اسامي گوشه هاي رديف موسيقي سنتي ايران :

1 - مأخوذ از محلهاي گوناگون سرزمين كهن ايران : زابل - عراق - خاوران - آذربايجاني - بختياري - گيلكي - شوشتري و.

2- گرفته شده از نامهاي بزرگان موسيقي و اهل هنر : محمدصادقخاني و مهدي ضرّابي ( در آواز بيات ترك ) ، مرادخاني ( در دستگاه ماهور ) ، ني داوود ( در دستگاه همايون ) ، جوادخاني ( نوعي تحرير در گوشه رضوي دستگاه شور ) ،حسن موسي ( در آواز ابوعطا ) و.

3 - توصيف طبيعت و جلوه هاي آفرينش : سپهر - بحر نور - چكاوك - سارنج - نوروز عرب و عجم و.

4- حكايت كننده مسائل عاطفي و احساسي : حزين - مويه - راز و نياز - سوز و گداز - كرشمه - جامه دران - عشاق و.

5 - داستانهاي ادبي و عاشقانه : خسرو و شيرين - ليلي و مجنون

6 - صداهاي گرفته شده از پيرامون : زنگ شتر - زنگوله - ناقوس - قطار و. 

#دانستنی موسیقی

فرمهای معروف موسیقی دستگاهی:

۱:پیش درآمد:

قطعه ایست ضربی که معمولن در ریتم سنگین و آرام2/4

 اجرا می شود و اصولن شروع موسیقی دستگاهی و نه ومن 

با این فرم می باشد .

قطعۀ پیش درآمد وقار ویژه داشته و معمولا رنگ و لعاب کلّی دستگاه را به عنوان پیش زمینه دارا

 می باشد.

۲:درآمد:

قطعه ایست بدون ریتم و آوازی که پس از پیش درآمد اجرا می شود 

و فضای احساسی گوشه ی اصلی دستگاه را دارا می باشد و از این جهت که شروع کار آوازخوان و شعر با این فرم است اهمیت بسزایی، بخصوص در انتخاب 

شعر دارا می باشد.

۳:چهار مضراب:

قطعه ایست ضربی که معمولا در ریتم 6/8 و شاخه های این ریتم اجرا می شود از لحاظ فرم 

می توان گفت شخصیت دارترین فرم موسیقی دستگاهی ست و گیرایی و دلچسبی خاصی برای همگان دارد.

۴:گوشه های آواز:

گوشه ها نغمات آوازی هستند که با فضای احساسی ویژه ی خود در پس و پیش هم تکرار می شوند و از جهت تنوّع و رنگبندی کلّی آواز و همچنین انتخاب شعر بسیار حائز اهمیت هستند مانند:بیداد،حجاز،عراق،عشاق و

۵:رِنگ:

رِنگ قطعه ایست ضربی و معمولن مقیّد به ریتم 6/8 که در پایان کار اجرا می شود رِنگ شکل و فرم خاص خود را داشته و همچون چهارمضراب از دیگر فرمها قابل تمایز است

۶:ترانه یا تصنیف:

ترانه قطعه ایست با کلام و موزون که معمولن حاصل تلفیق شعر و موسیقی ضربی ست و در هر کجای اجرای موسیقی دستگاهی چه در آغاز و چه در میان و پایان ممکن است اجرا شود مانند:

مرغ سحر،سنگ خارا،همه شب نالم چون نی و

هنرآنلاین: حسین هاشم پور:این روزها نقد نوشتن درباره تلویزیون مانند لگد زدن به کسی ست که به زمین افتاده، آن قدر همه این سال‌ها حرف حساب ها را نشنیده اند که حالا دیگر در کشمکش های درون سازمانی به خودزنی ها تاریخی دچارند.​

راستش رسانه خودشان است و به خودشان هم مربوط است، رسانه من و شما که نیست، برنامه مورد علاقه من و شما را که ادامه نمی دهند، ستاره مربع بازی و دورهمی هایی با هم دارند و خوش اند دیگر، یکی نوشته بود به من چه به شما چه؛

بله واقعا، اما راستش نه تا جایی که مانند این روزها بشود بلای خانمانسوز. ناسلامتی قرار بود دانشگاه باشد، نمونه کارد به استخوان رسیده اش سلیقه موسیقایی که در کشور باب کرده، سوپراستارهای پاپی که به خورد مردم بینوا داده و تازه خودش سر بزنگاه‌هایی مثل فلان کنسرت در بیست و سی و… اولین مدعی ارزش هاست!

دو اتفاق رسانه ای سبب شد تا چاره ای نماند بر نوشتن این یادداشت: صفحه هنری رومه همشهری سال نو را با گفتگویی خواندنی با سید مجتبی حسینی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کرد، فرازی از این مصاحبه احتمالا اشک خواننده دلسوز هنر ایران را در آورد. خبرنگار محترم پرسیده است: وقتی شما در حوزه موسیقی پاپ بهنام بانی را به جشنواره موسیقی فجر دعوت می‌کنید در حوزه موسیقی سنتی هم باید کسی در همین حد و اندازه دعوت کنید.

و خلاصه پاسخ معاون هنری که تیتر مصاحبه مزبور هم هست این است که : " از قضا، در کمال شرمساری، تعداد سلبریتی‌های موسیقی اصیل و کلاسیک ما کم و انگشت‌شمار است."

آقای حسینی البته توضیح بیشتری هم می دهد:" می‌فرمایید که تعدادی هنرمند پرآوازه داریم در عرصه موسیقی مثل آقایان کلهر، علیزاده، ناظری… حالا اگر یکی از این معدود هنرمندان عزیز دچار مشکلی شود یا آن سال نخواهد در جشنواره شرکت کند یا در جای دیگری کنسرت داشته باشد شما دچار همین سوء‌تفاهم می‌شوید. کاش تعداد سلبریتی‌های موسیقی اصیل ما بیشتر از انگشتان یک دست بود تا چنین سوء‌تفاهمی ایجاد نشود…  اگر بخواهیم براساس شهرت داوری بکنیم تا زمانی که جشنواره فجر وجود دارد و بخشی به نام موسیقی پاپ دارد این بخش بر بخش سنتی سایه می‌اندازد… بالاخره هر کار بکنیم ممکن است یک خواننده پاپ از یک خواننده سنتی مشهورتر باشد اما کدام یک اثرگذارترند و کدام مشهورتر؟ "

آقای معاون هنری که حدود پانزده ماه است بر این مسند است، جا داشت این پرسش را مطرح کند که اگر بهنام بانی از بزرگان موسیقی مقامی و دستگاهی ایران معروف تر است مقصر کیست؟ یک جستجوی اینترنتی می گوید بهنام بانی مرداد 1395 با ترانه" علاقه خاص "ساخته حامد برادران به شهرت رسیده است، چرا او در این کمتر از سه سال معروف تر از مجید کیانی، رافائل میناسکانیان، منوچهر صهبایی، سیمون آیوازیان، محمد اسماعیلی،سعید ثابت، حسین بهروزی نیا و… است که در همین جشنواره موسیقی فجر روی صحنه بوده اند و اجرا داشتند.

این سلیقه را چه کسی، چه نهادی باب کرده است، مقصر کیست؟

در همین راستا،به تازگی آقای حسین علیزاده در جلسه خبری انجمن فیلارمونیک ایران گفته است:"ما بیش از اندازه موسیقی سرگرم‌کننده داریم."

ایشان هم نمی پرسند کدامین نهاد این موسیقی سرگرم کننده را شبانه روزی به خورد مردم می دهد؟

من دو دهه ای هست با رویکرد هنر یادداشت های عمومی می نویسم و بارها و بارها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نمره های ردی و تجدیدی داده ام اما انصافا در این فقره موسیقی پاپ و شهرت یک شبه خوانندگان تازه از راه رسیده تقصیری متوجه آنان نیست، در جداول بودجه ای این وزارتخانه جستجو هم فرمایید نه امروز بلکه از دیروزها بودجه ای برای اشاعه و یا تولید اثر پاپ وجود ندارد، در دوره های مختلف هم شفاف اعلام کرده اند :اگر پاپ در موسیقی فجر هست هم از جنبه درآمدزایی ست و هم جور بودن ویترینی که برای جشن انقلاب می چینند.

حالا کدام نهاد است که هر شب در دهها برنامه گفتگو محورش خواننده چند تک آهنگ را ستایش می کند و آنتن چند میلیون نفری در اختیارش می گذارد؟ کجاست که سبب ناشناس ماندن مفاخر هنری ایران شده است و در عوض هر خواننده پاپ دو روز آمده را دو سه دور در شبکه های مختلف و در ساعات پر مخاطب می چرخاند؟ خوب می دانم نکته تکراری گفته ام اما به نظرم نگفتن همین نکات بدیهی سبب می شود آن رسانه به اصطلاح ملی که همیشه دو قورت و نیمش باقی است و دو زار عذر خواهی هم بلد نیست، خودش را مدعی فرهنگ جلوه دهد حال آنکه نقش اول سقوط فرهنگی جامعه ماست. به وضوح در خصوص نا به سامانی موسیقی پاپ و تنزل سلیقه مردم مقصر اصلی ست اما چون آنتن دارد و متکلم وحده، نقش مدعی گردن کلفت را ایفا می کند. گاهی باید این نکات کلیشه ای را یادآوری کرد، گریزی از این تکرار نیست ما بدان دچاریم.

#پیش_فروش

‌‌‌